Tình báo Quốc phòng là “tai, mắt”, lực lượng chính trị đặc biệt tin cậy, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân. Nhận thức sâu sắc vinh dự, trách nhiệm lớn lao đó, ngành Tình báo Quốc phòng đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, tạo tiền đề đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh cho Tổng cục II.

Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, chính quyền cách mạng non trẻ cùng lúc phải đối phó với thù trong, giặc ngoài, trong tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”. Trước bối cảnh đó, Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Tổng Quân ủy thành lập một lực lượng chuyên trách để nắm, đánh giá, dự báo chính xác tình hình địch, ta, âm mưu thủ đoạn hoạt động của các thế lực phản động, làm cơ sở hoạch định, thực thi chiến lược, sách lược và chỉ đạo tác chiến. Theo đó, ngày 25/10/1945, Phòng Tình báo¹ trực thuộc Bộ Tổng Tham mưu được thành lập cùng với các ban, chi tình báo thuộc các khu, chiến khu lần lượt ra đời ngay sau đó đã hình thành nên hệ thống tổ chức tình báo trong toàn quân.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, mặc dù lực lượng mỏng, kinh nghiệm hoạt động chưa nhiều, phương tiện, trang bị kỹ thuật còn thô sơ, nhưng thông qua hoạt động của các lực lượng điệp báo, trinh sát bộ đội và trinh sát kỹ thuật, ngành Tình báo Quốc phòng đã điều tra, thu được nhiều thông tin quan trọng của quân Tưởng Giới Thạch, lực lượng Quốc dân Đảng, quân Nhật, quân Pháp²; qua đó, giúp Trung ương Đảng, Tổng Quân ủy lãnh đạo, chỉ đạo bảo vệ vững chắc chính quyền cách mạng, tổ chức kháng chiến thắng lợi. Đặc biệt, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, tình báo đã thu được bản đồ lòng chảo Điện Biên Phủ, nắm chắc bố trí lực lượng, phương tiện tác chiến của quân Pháp và mọi hoạt động của chúng tại tập đoàn cứ điểm, giúp Tổng Quân ủy, Bộ Chỉ huy Chiến dịch thay đổi phương châm tác chiến từ “đánh nhanh, giải quyết nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”, góp phần quan trọng làm nên Chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Tình báo Quốc phòng đã kịp thời chuẩn bị và đưa được số lượng lớn cán bộ ưu tú vào Nam, kết hợp với lực lượng tại chỗ xây dựng nhiều cơ sở hoạt động, cài cắm, đưa nhiều đồng chí cán bộ “chui sâu, leo cao” vào các cơ quan đầu não, trọng yếu của Mỹ, ngụy Sài Gòn. Bằng sự mưu trí, linh hoạt, dũng cảm, sáng tạo, lực lượng tình báo đã thu thập được nhiều tin tức có giá trị cao, như: Chiến lược Chiến tranh đơn phương, Chiến tranh đặc biệt, Chiến tranh cục bộ, Việt Nam hóa chiến tranh, Kế hoạch lập ấp chiến lược, các kế hoạch hành quân, phản kích, v.v. Đặc biệt, lực lượng tình báo đã nắm chắc mưu đồ của Mỹ, ngụy là dùng không quân, hải quân đánh phá miền Bắc phục vụ hiệu quả cho chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không”, đánh bại cuộc tấn công bằng máy bay chiến lược B52 của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh lân cận. Với nỗ lực vượt bậc, đầu năm 1975, Tình báo Quốc phòng đã giúp Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đưa ra quyết định chính xác, lãnh đạo, chỉ đạo quân và dân ta giành thắng lợi vẻ vang trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Ngay sau khi đất nước được giải phóng, Tình báo Quốc phòng đã nhanh chóng chuyển hướng nhiệm vụ, tổ chức lực lượng, thu thập, cung cấp kịp thời nhiều tin tức quan trọng phục vụ Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chỉ đạo tác chiến bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc, hoàn thành nhiệm vụ quốc tế cao cả; đồng thời, góp phần quan trọng trong phá vỡ thế bao vây, cấm vận, cô lập Việt Nam của các thế lực thù địch.

Bước vào thời kỳ đổi mới, Ngành đã nắm chắc, dự báo chính xác, kịp thời các vấn đề chiến lược, phục vụ và tham mưu đắc lực cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đề xuất với Đảng, Nhà nước trong hoạch định đường lối, chủ trương và lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, không để bị động, bất ngờ về chiến lược. Đặc biệt, nắm chắc âm mưu, ý định, biện pháp thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, nhất là chiến lược ngoại giao thân thiện, chi phối đầu tư, chuyển hóa chính trị theo hướng “ngầm, sâu, hiểm, độc” của chúng, góp phần giữ môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trung tướng Trần Công Chính, Tổng Cục trưởng Tổng cục II trình bày diễn văn tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Tình báo Quốc phòng Việt Nam.

Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Tình báo Quốc phòng đã luôn phát huy cao độ bản lĩnh, trí tuệ, nghệ thuật tình báo của ông cha, kế thừa tinh hoa tình báo nhân loại và bản chất, truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam; vượt qua mọi khó khăn, thử thách; mưu trí, dũng cảm, đoàn kết, sáng tạo, lập được nhiều chiến công xuất sắc, đóng góp to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với những chiến công thầm lặng, thành tích đặc biệt xuất sắc, ngành Tình báo Quốc phòng đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, Quân đội ghi nhận và trao tặng nhiều phần thưởng cao quý³.

Những năm tới, dự báo hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, song vẫn có nhiều khó khăn, thách thức; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột vũ trang, chiến tranh cục bộ, chiến tranh công nghệ cao, chiến tranh mạng và thách thức an ninh phi truyền thống ngày càng phức tạp, khó lường; Biển Đông vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất ổn định. Trong nước, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, quyết liệt chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội với những thủ đoạn mới thâm độc, tinh vi, xảo quyệt, công khai và trực diện hơn. Tình hình đó đặt ra cho Tình báo Quốc phòng những yêu cầu rất cao và nặng nề. Với vai trò là lực lượng trọng yếu, đặc biệt tin cậy của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân, Tình báo Quốc phòng tiếp tục thể hiện rõ bản lĩnh chính trị vững vàng, trí tuệ nhạy bén, sắc sảo, nắm vững thời cơ, vượt qua thách thức, triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao; trong đó, tập trung vào một số giải pháp sau.

Một là, tiếp tục giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng. Lịch sử 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Tình báo Quốc phòng đã chỉ ra rằng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tình báo là một nguyên tắc, một bài học lớn, đồng thời là yêu cầu cấp thiết trong tình hình hiện nay. Do đó, Tình báo Quốc phòng phải luôn đặt định hướng phát triển và mọi hoạt động dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, thường xuyên, trực tiếp là Bộ Chính trị, Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Quán triệt, thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 48-NQ/TW, ngày 25/3/2019 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tình báo trong tình hình mới; Nghị quyết số 160-NQ/QUTW, ngày 13/12/2021 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về lãnh đạo công tác tình báo quốc phòng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, nhất là năng lực quán triệt, cụ thể hóa và thực hiện thắng lợi các nghị quyết, chỉ thị, quy định, hướng dẫn của trên về công tác xây dựng Đảng, tạo sự thống nhất cao về quan điểm, đường lối của Đảng, nhiệm vụ Quân đội nói chung, Tình báo Quốc phòng nói riêng. Các cơ quan, đơn vị thuộc Tổng cục Tình báo và lực lượng quân báo, trinh sát toàn quân tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đẩy mạnh thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng, các đợt thi đua cao điểm, đột kích gắn với thực hiện Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Trên cơ sở đó, tăng cường giáo dục, quản lý, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhân viên, chiến sĩ nâng cao bản lĩnh chính trị, cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong ngành Tình báo Quốc phòng.

Hai là, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nắm, đánh giá, dự báo và tham mưu chiến lược. Với vai trò là cơ quan tình báo chiến lược, chuyên trách của Đảng, Nhà nước, đồng thời là lực lượng tình báo chuyên ngành quân sự của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, ngành Tình báo Quốc phòng bám sát chức năng, nhiệm vụ, tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thu tin, nắm tình hình, bao quát các lĩnh vực, địa bàn, đối tượng, đối tác, điểm nóng, các sự kiện quốc tế, khu vực và trong nước, bảo đảm kịp thời, chính xác. Đồng thời, hoàn thiện hệ thống nghiên cứu xử lý tin bảo đảm khoa học, chặt chẽ, đưa ra các đánh giá, đề xuất, kiến nghị, chỉ ra được những động thái mới, vấn đề chiến lược; đảm bảo thông tin đến lãnh đạo Đảng, Nhà nước sớm nhất, kịp thời nhất, sâu nhất, chính xác nhất, có giá trị tham mưu dự báo cao; tuyệt đối không để bị động, bất ngờ về chiến lược. Coi trọng xây dựng thế trận tình báo quốc phòng vững chắc, linh hoạt, hiểm hóc, phát huy cao nhất sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, phương thức, kết hợp chặt chẽ giữa truyền thống và hiện đại, giữa chiến lược, chiến dịch và chiến thuật. Tích cực, chủ động xây dựng, triển khai các kế hoạch nghiệp vụ và hoạt động tình báo chiến lược nhằm tăng cường quan hệ, xây dựng lòng tin chiến lược với một số đối tác quan trọng, góp phần nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của đất nước, ngăn chặn, hóa giải những nguy cơ, thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống. Tập trung nắm chắc âm mưu, ý đồ, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động lưu vong, cơ hội, chống đối chính trị nhằm thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Cùng với đó, đẩy mạnh tổng kết, phát triển nghệ thuật tình báo; đầu tư hiện đại hóa phương tiện, trang bị, ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, kỹ thuật điệp báo hiện đại, tạo bước đột phá nâng cao chất lượng nghiên cứu, thu thập, xử lý, phân tích thông tin tình báo, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Ba là, đẩy mạnh kiện toàn, xây dựng tổ chức bộ máy, cơ cấu lực lượng theo hướng chuyên nghiệp, tinh gọn, hiệu quả, đúng chức năng. Theo đó, ngành Tình báo Quốc phòng tập trung xây dựng tổ chức lực lượng bảo đảm hợp lý giữa chức năng, nhiệm vụ với quy mô, chất lượng tổ chức, có lực lượng kế cận, kế tiếp vững chắc, lâu dài. Quá trình thực hiện, chú trọng xây dựng lực lượng đồng bộ, bảo đảm thế bố trí trên các địa bàn, nhất là địa bàn chiến lược, trọng điểm. Xây dựng lực lượng Điệp báo chiến lược vững vàng về chính trị, tinh gọn về tổ chức, mạnh về thực lực, chuyên nghiệp, chuyên sâu. Tiếp tục kiện toàn tổ chức, biên chế, xây dựng lực lượng Tình báo mạng theo hướng “đi tắt, đón đầu” tiếp cận công nghệ tiên tiến, lực lượng Trinh sát kỹ thuật cấp chiến lược tiến thẳng lên hiện đại. Tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn về công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm kinh phí, trang bị và chính sách đặc thù quân sự để nâng cao sức mạnh cho lực lượng Quân báo Trinh sát bảo đảm nắm chắc, báo cáo chính xác tình hình địch, địa bàn, xử trí kịp thời các tình huống, không để bị động, bất ngờ. Tập trung xây dựng các lữ đoàn Trinh sát đặc nhiệm theo hướng chính quy, tinh nhuệ, thiện chiến, có tổ chức tinh gọn, cơ động, sẵn sàng chiến đấu cao và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống.

Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ Tình báo Quốc phòng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. “Tình báo là một khoa học. Người làm Tình báo ắt phải có 4 đức tính: Bí mật - cẩn thận - khôn khéo - kiên nhẫn”⁴, cán bộ tình báo hoạt động bí mật trong nhiều lĩnh vực khác nhau, phải đối mặt với nhiều thách thức, áp lực và rủi ro nghề nghiệp, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, ngành Tình báo Quốc phòng tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, lòng trung thành vô hạn, luôn đặt lợi ích của Tổ quốc lên trên hết, có nhãn quan và tư duy nghiệp vụ sắc sảo, trình độ kiến thức chuyên môn tương xứng với chức trách, nhiệm vụ, nhất là tính chủ động, nhạy bén, chuyên nghiệp, sáng tạo, kiến thức về ngoại ngữ, kỹ thuật, chiến thuật, địa bàn, đối tượng, mục tiêu tình báo, v.v.

Việc xây dựng được tiến hành chặt chẽ, thận trọng, đúng nguyên tắc, quy trình ở tất cả các khâu, từ tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng đến sử dụng, luân chuyển, bảo đảm số lượng hợp lý, chất lượng ngày càng cao, cơ cấu phù hợp, có sự kế thừa, kế tiếp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài. Để đáp ứng yêu cầu cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, có trình độ chuyên môn và bản lĩnh chính trị vững vàng, ngành Tình báo Quốc phòng tiếp tục đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục, đào tạo, đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, từng bước xây dựng các học viện, nhà trường theo hướng chuẩn hóa, chính quy, hiện đại. Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu, tham mưu, đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi đặc thù để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao; quan tâm thực hiện tốt chế độ chính sách đối với cán bộ và hậu phương quân đội, nhất là lực lượng ở tuyến trước, trực tiếp hoạt động trong môi trường đối tượng, mục tiêu tình báo.

Phát huy truyền thống “Trung dũng kiên cường, độc lập sáng tạo, bí mật khôn khéo, đoàn kết quyết thắng”, ngành Tình báo Quốc phòng tiếp tục tập trung xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tinh thông về nghiệp vụ, chặt chẽ về nguyên tắc, tinh gọn, vững chắc, trong sạch về tổ chức, mạnh về tiềm lực và hiệu quả cao, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Trung tướng, TS. TRẦN CÔNG CHÍNH, Tổng cục trưởng Tổng cục II
______________________        

1 - Tổ chức tiền thân của Tình báo Quốc phòng Việt Nam.

2 - Kế hoạch Lơ-cléc và Đác-giăng-liơ; Chỉ thị của Va-luy gửi cho Moóc-lie gây hấn ở Hà Nội; Kế hoạch tiến công Việt Bắc (năm 1947); Kế hoạch Át-lăng (năm 1954), v.v.

3 - Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới; Huân chương: Sao vàng, Hồ Chí Minh, Độc lập hạng Nhất, Quân công hạng Nhất, Chiến công hạng Nhất, Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, v.v.

4 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 6, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 191