Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, làm chủ công nghệ lõi và công nghệ nền trong thiết kế, chế thử, nâng cấp, cải tiến, hiện đại hóa trang bị kỹ thuật thông tin liên lạc quân sự là nhiệm vụ cấp thiết, một trong những nội dung quyết định xây dựng Binh chủng Thông tin liên lạc hiện đại. Để thực hiện nhiệm vụ này, cần hội tụ nhiều yếu tố, từ nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ chế chính sách phù hợp đến hệ thống cơ sở hạ tầng, trang thiết bị nghiên cứu tiên tiến và sự hợp tác, chuyển giao công nghệ từ các đối tác trong và ngoài nước. Nhận thức sâu sắc điều đó, những năm qua, Trung tâm Kỹ thuật thông tin công nghệ cao (Binh chủng Thông tin liên lạc) đã bám sát chức năng, nhiệm vụ¹ và định hướng của cấp trên, triển khai đồng bộ các giải pháp đẩy mạnh nghiên cứu khoa học. Trong đó, đổi mới sáng tạo, phát triển và làm chủ công nghệ tiên tiến được xác định là khâu đột phá trọng tâm.

Kiểm tra kết quả triển khai, thử nghiệm đường liên lạc có bảo mật qua truyền dẫn quang mặt đất giữa Bộ Quốc phòng hai nước Việt Nam - Lào.

Trước hết, Trung tâm tập trung xây dựng, điều chỉnh bổ sung hoàn thiện định hướng nghiên cứu khoa học theo hướng làm chủ công nghệ lõi, tạo nền tảng phát triển bền vững. Đây là nội dung quan trọng hàng đầu, cơ sở để Trung tâm phát triển nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo đúng hướng, hiệu quả. Quán triệt sâu sắc Chiến lược phát triển hệ thống thông tin liên lạc quân sự giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Binh chủng, Trung tâm phát huy vai trò của Hội đồng Khoa học - Công nghệ trong nắm bắt xu hướng phát triển ứng dụng công nghệ vào hệ thống thông tin liên lạc quân sự và các chương trình, dự án bảo đảm trang bị, bảo đảm kỹ thuật, hiện đại hóa trang bị kỹ thuật theo lộ trình xây dựng Quân đội để xây dựng định hướng nghiên cứu khoa học, công nghệ trung hạn, dài hạn và từng năm, phù hợp với khả năng. Đặc biệt, quán triệt, thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, trực tiếp là Nghị quyết số 3488-NQ/QUTW, ngày 29/01/2025 của Quân ủy Trung ương về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong Quân đội, Trung tâm đã và đang rà soát, điều chỉnh bổ sung, hoàn thiện Định hướng công tác nghiên cứu khoa học giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045, phấn đấu tạo ra bước đột phá mới trong nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ. Trong đó, lấy đổi mới công tác quản lý khoa học, công nghệ và nghiên cứu, làm chủ công nghệ lõi là nhiệm vụ then chốt; xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là nhiệm vụ trung tâm; thúc đẩy hợp tác, liên kết nghiên cứu là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên. Đây là cơ sở căn bản để Trung tâm xây dựng và ban hành các nghị quyết, kế hoạch đột phá phát triển nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo đảm bảo thống nhất, đồng bộ, sát thực tế; đồng thời, là căn cứ để tổ chức kiểm tra, đánh giá chất lượng, tiến độ thực hiện, kịp thời khắc phục những tồn tại, tháo gỡ khó khăn trong triển khai nhiệm vụ, nghiên cứu và phát triển sản phẩm.

Với vai trò là cơ sở nghiên cứu khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin quân sự đầu ngành của Quân đội và là “bệnh viện tuyến cuối” của trang bị kỹ thuật thông tin toàn quân nên đòi hỏi đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật của Trung tâm phải tinh thông cả ba lĩnh vực: khai thác, bảo đảm kỹ thuật, thiết kế chế thử. Để đáp ứng yêu cầu đó, Trung tâm chú trọng xây dựng, bồi dưỡng và trọng dụng nhân lực chất lượng cao. Theo đó, cùng với triển khai chặt chẽ quy trình từ tuyển chọn nguồn đầu vào đến quy hoạch, sử dụng, Trung tâm luôn chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng để đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật nâng cao trình độ, thích ứng với sự thay đổi nhanh về công nghệ. Để đạt hiệu quả cao, Trung tâm tích cực triển khai đa dạng hình thức đào tạo, kết hợp giữa bồi dưỡng tại chỗ với cử cán bộ tham gia các khóa huấn luyện chuyên sâu trong nước và quốc tế; khuyến khích cán bộ tự học, tự nghiên cứu theo nhóm, tham gia các đề tài, dự án chuyển giao công nghệ và truyền thụ kinh nghiệm giữa các thế hệ. Đặc biệt, Trung tâm tăng cường đưa cán bộ xuống đơn vị, nhà máy tham gia trực tiếp vào bảo đảm công nghệ sản xuất để nắm bắt thực tiễn, đề xuất hướng cải tiến, thiết kế trang bị mới, qua đó không chỉ tạo động lực, áp lực để cán bộ tự rèn luyện mà còn thúc đẩy tư duy sáng tạo, đổi mới. Bên cạnh đó, Trung tâm tích cực, chủ động đề xuất với cấp trên chính sách trọng dụng nhân tài, nhất là cán bộ chuyên môn cao, nhà khoa học trẻ xuất sắc,… hướng tới xây dựng đội ngũ chuyên gia đầu ngành, tổng công trình sư có khả năng dẫn dắt nghiên cứu, đổi mới sáng tạo. Từ năm 2020 đến nay, Trung tâm đã cử gần 30 lượt cán bộ tham gia các khóa đào tạo tại Hàn Quốc, Mỹ, Australia; tổ chức hơn 40 lớp tập huấn nâng cao trình độ về công nghệ viễn thông, quản trị mạng, hệ điều hành và phần mềm mới; chủ trì và tham gia hơn 60 lớp đào tạo chuyên sâu cho gần 600 lượt cán bộ, nhân viên toàn quân. Hiện nay, 100% cán bộ của Trung tâm có trình độ đại học trở lên; trong đó có 66% thạc sĩ, tiến sĩ; trên 22% cán bộ được đào tạo ở nước ngoài và nhiều cán bộ là chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực thông tin liên lạc quân sự. Đây là lực lượng nòng cốt đưa công tác nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo của Trung tâm phát triển mạnh mẽ, vững chắc, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Cán bộ, kỹ sư Trung tâm Kỹ thuật thông tin công nghệ cao lắp đặt thiết bị VSAT trên tàu của Quân chủng Hải quân.

Để tạo động lực thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, cùng với xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiện đại, Trung tâm tích cực đổi mới phương thức quản lý, triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ. Trên cơ sở định hướng nghiên cứu hằng năm và bám sát các quy định pháp luật về khoa học, công nghệ, sở hữu trí tuệ, Trung tâm thường xuyên điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện cơ chế quản lý, quy chế tài chính theo hướng tăng cường phân cấp, phân quyền, phân luồng nhiệm vụ, đề tài nghiên cứu cho cơ quan, đơn vị trực thuộc và các tập thể, cá nhân, nhất là chủ nhiệm đề tài nhằm tăng tính tự chủ, linh hoạt trong xây dựng kế hoạch, đề xuất mở mới và thử nghiệm, nghiệm thu. Đồng thời, có cơ chế, chính sách hỗ trợ, phát triển các nhóm nghiên cứu hoạt động hiệu quả, thực hiện các đề tài, sản phẩm mục tiêu², hướng vào nhiệm vụ chính trị trung tâm. Trong đó, về bảo đảm trang bị, Trung tâm tập trung nghiên cứu, nắm bắt xu hướng phát triển công nghệ thông tin, nhất là về hình thức và phương thức liên lạc, bảo mật thông tin, tác chiến không gian mạng, tự động hóa chỉ huy,… làm cơ sở tham mưu cho Binh chủng quy hoạch, phát triển hệ thống thông tin liên lạc quân sự. Đẩy mạnh nghiên cứu chuyên sâu, làm chủ công nghệ lõi, công nghệ nền tảng³ để nghiên cứu, chế thử, sản xuất mới nhằm nội địa hóa trang bị thông tin quân sự theo hướng hiện đại, phù hợp với lộ trình xây dựng Quân đội “tinh, gọn, mạnh”, tiến lên hiện đại; đồng thời, cải tiến, nâng cấp trang bị thông tin quân sự hiện có theo hướng tối ưu hóa tính năng, gia tăng khả năng tích hợp giữa các hệ thống, kéo dài tuổi thọ trang bị nhằm bảo đảm tính ổn định và hiệu quả của hệ thống thông tin quân sự. Về bảo đảm kỹ thuật cho trang bị, Trung tâm tập trung nghiên cứu, khai thác, làm chủ quy trình công nghệ bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa trang bị mới, hiện đại, từ đó biên soạn, chuẩn hóa hệ thống tài liệu, hướng dẫn phục vụ công tác huấn luyện, đào tạo cán bộ, nhân viên thông tin toàn quân. Chủ động nghiên cứu, chế thử các linh kiện, vật tư thay thế, từng bước giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài, bảo đảm chủ động trong bảo trì, sửa chữa, nâng cấp trang bị.

Cùng với đó, Trung tâm đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, tận dụng, kế thừa kết quả nghiên cứu trong nước và thế giới, tranh thủ các trang thiết bị, trình độ công nghệ của các đối tác, tạo sức mạnh tổng hợp để phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Cùng với tham gia tiếp nhận, chuyển giao công nghệ của đối tác nước ngoài theo các chương trình hợp tác của Nhà nước và Bộ Quốc phòng, Trung tâm tăng cường tổ chức hội thảo khoa học để giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với các cơ sở nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước. Chủ động hợp tác với các trung tâm nghiên cứu, nhà máy để chia sẻ công nghệ, khai thác hệ thống phòng thí nghiệm, mô phỏng, trang thiết bị nghiên cứu hiện đại, chuyên dụng để triển khai các dự án, đề tài.

Với các giải pháp thiết thực, hiệu quả và tư duy, cách làm khoa học, Trung tâm đã khuyến khích, phát huy mạnh mẽ tinh thần chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, nhân viên trong việc nắm bắt thực tiễn, xác định nhu cầu cấp thiết của các cơ quan, đơn vị, từ đó đề xuất các đề tài, hướng nghiên cứu đột phá nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ. Từ năm 2020 đến nay, Trung tâm đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham mưu, đề xuất với Binh chủng tối ưu mạng VSAT, chuyển đổi mạng truyền dẫn băng rộng, quy hoạch mạng Trunking IP, chuyển đổi mạng tổng đài chuyển mạch kênh sang tổng đài Softswitch; hỗ trợ nâng cấp phần mềm cho 273 thiết bị truyền dẫn quang; hoàn thành đúng tiến độ các dự án sản xuất, sửa chữa thiết bị thuộc Đề án 324; tổ chức tiếp nhận, sửa chữa hàng nghìn lượt trang bị kỹ thuật và vật tư kỹ thuật, bảo đảm cho các đơn vị. Đặc biệt, Trung tâm đã cơ bản làm chủ công nghệ nền tảng, như: công nghệ lập trình phần cứng (FPGA); trộn tần, lọc (DUC, DDC); mã hóa bảo mật tín hiệu (DES, AES); kỹ thuật xử lý gói dữ liệu IP và mạng đa truy nhập, v.v. Bước đầu nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác bảo đảm kỹ thuật, chế tạo trang bị thông tin thông minh; khai thác làm chủ các nền tảng phần cứng và phần mềm, như: hệ quản trị cơ sở dữ liệu, điện toán đám mây, an ninh mạng, góp phần nâng cao tính chủ động về bảo đảm trang bị, bảo đảm kỹ thuật, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu thiết bị, vật tư, linh kiện từ nước ngoài, cũng như tạo ra các sản phẩm mới trang bị cho Quân đội.

Phát huy kinh nghiệm, kết quả đạt được, Trung tâm Kỹ thuật thông tin công nghệ cao tiếp tục đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, nghiên cứu làm chủ công nghệ lõi, tạo ra sản phẩm quốc phòng tiên tiến, góp phần xây dựng Binh chủng hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tá BÙI VĂN THẮNG, Giám đốc Trung tâm
__________________        

1 - Tham mưu cho Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh chủng về khoa học và công nghệ; bảo đảm kỹ thuật, nghiên cứu cải tiến trang bị thông tin công nghệ cao; biên soạn tài liệu, huấn luyện, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật thông tin toàn quân, v.v.

2 - Các sản phẩm mũi nhọn, trọng tâm trong định hướng nghiên cứu khoa học, có sự tích hợp cao về công nghệ, và khả năng ứng dụng vào thực tiễn.

3 - Các công nghệ: xử lý tín hiệu số (DSP, FPGA), truyền thông số (MPLS, SDN, IP), viễn thông quân sự (Viba, vệ tinh, vô tuyến điện băng rộng), bảo mật thông tin (mã hóa AES, 3DES) và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong điều hành, phân tích dữ liệu, v.v.