Nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Quân đội

5/16/2019 10:02:14 AM

Giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên Quân đội không chỉ có ý nghĩa quan trọng nhằm xây dựng ý thức sống, làm việc theo pháp luật, kỷ luật, mà còn trực tiếp tạo động lực để họ phấn đấu, rèn luyện hoàn thiện nhân cách, xứng đáng là lực lượng xung kích trong thực hiện nhiệm vụ. Vì vậy, nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Quân đội là vấn đề quan trọng.

Những năm qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên Quân đội luôn được cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện nền nếp, hiệu quả. Tổ chức đoàn các cấp nhận thức rõ vai trò của mặt công tác quan trọng này, nên đã nghiên cứu vận dụng linh hoạt, đa dạng nội dung, hình thức, phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật sát với thực tế và yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị mình, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia. Tiêu biểu như: Ngày hội “Thanh niên Quân đội với văn hóa giao thông” năm 2018 cấp toàn quân, thu hút 2.500 đoàn viên, thanh niên trong và ngoài Quân đội tham gia; Cuộc thi “Tìm hiểu pháp luật trong thanh niên Quân đội” có hơn 420.000 bài dự thi với nhiều sáng kiến trong tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên; hoạt động của “Tổ tư vấn tâm lý pháp luật”, “Mỗi tuần một điều luật”,…  là chỗ dựa tin cậy trong tư vấn, giải đáp nhiều vấn đề pháp luật xung quanh đời sống sinh hoạt hằng ngày của thanh niên, v.v. Với cách làm đó, ý thức, văn hóa pháp luật của thanh niên Quân đội đã được nâng lên; “tuyệt đại đa số cán bộ, đoàn viên, thanh niên có nhận thức đúng, tự giác chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, điều lệnh, điều lệ, chế độ, quy định của Quân đội và đơn vị; qua đó, góp phần tạo nên sự thống nhất cao về ý chí và hành động trong từng cơ quan, đơn vị và toàn quân. Ý thức tự giác rèn luyện, tu dưỡng và thực hành nếp sống có văn hóa của cán bộ, đoàn viên, thanh niên chuyển biến tích cực, rõ nét. Đội ngũ cán bộ, sĩ quan trẻ gương mẫu, trách nhiệm trong giáo dục, rèn luyện hạ sĩ quan, chiến sĩ”1.

Tuy vậy, ở một số đơn vị cơ sở, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên còn hạn chế; chậm đổi mới, thiếu sáng tạo trong nội dung, hình thức, phương pháp. Nhận thức, trách nhiệm của một số cán bộ về mặt công tác này chưa cao; trong thực hiện phổ biến, giáo dục pháp luật còn nặng về mệnh lệnh hành chính, nhẹ về giáo dục, thuyết phục. Do vậy, trình độ hiểu biết pháp luật của một số đoàn viên, thanh niên còn hạn chế; còn vi phạm pháp luật, kỷ luật, làm ảnh hưởng đến truyền thống tốt đẹp của Quân đội.

Hiện nay, sự nghiệp xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đặt ra yêu cầu cao về nhận thức, ý thức chấp hành kỷ luật, pháp luật đối với mọi quân nhân nói chung, đội ngũ đoàn viên, thanh niên trong Quân đội nói riêng. Trong khi đó, các thế lực thù địch đẩy mạnh chống phá, dùng nhiều thủ đoạn kích động, lôi kéo thanh niên vi phạm pháp luật, kỷ luật. Bởi vậy, việc phổ biến, giáo dục pháp luật không chỉ góp phần hình thành nhân cách người quân nhân cách mạng cho đoàn viên, thanh niên, để lực lượng này, luôn giữ vững và phát huy phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, mà còn giúp họ có kiến thức về pháp luật, thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ công dân khi trở về địa phương. Vì vậy, nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là đòi hỏi khách quan, nội dung, nhiệm vụ quan trọng trong công tác giáo dục, quản lý đoàn viên, thanh niên Quân đội; trong đó, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên. Sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị là nhân tố bảo đảm cho hoạt động của tổ chức đoàn nói chung, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên nói riêng đạt chất lượng, hiệu quả thiết thực. Do vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đưa việc phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên vào nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, kế hoạch hoạt động của đơn vị. Trong đó, xác định rõ chủ trương, biện pháp, lấy kết quả phổ biến, giáo dục, chấp hành pháp luật, kỷ luật của đoàn viên, thanh niên làm tiêu chí để phân loại, đánh giá tổ chức đoàn, cán bộ đoàn hằng năm. Trong quá trình thực hiện, người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên thường xuyên kiểm tra, đôn đốc; rút kinh nghiệm, chỉ rõ những khâu yếu, mặt yếu để có biện pháp khắc phục; kịp thời biểu dương, khích lệ gương “người tốt, việc tốt”. Đồng thời, các cơ quan, đơn vị cần tạo điều kiện thuận lợi (về kinh phí, thời gian, con người,...) để tổ chức đoàn thực hiện các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật và cán bộ đoàn; kịp thời cung cấp tài liệu, thông tin và định hướng cho tổ chức đoàn trong giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên.

Hai là, tổ chức đoàn, đội ngũ cán bộ đoàn các cấp không ngừng đề cao trách nhiệm tham mưu, hướng dẫn, tổ chức thực hiện nhiệm vụ phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên. Trên cơ sở sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy, chức năng, nhiệm vụ của mình và đặc điểm, tình hình của đoàn viên, thanh niên, tổ chức đoàn, đội ngũ cán bộ đoàn các cấp xây dựng kế hoạch, xác định đối tượng (theo trình độ nhận thức, tính chất công việc), nội dung, hình thức, biện pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho phù hợp, hiệu quả, theo phương châm “linh hoạt, mềm dẻo, liên tục”. Trong quá trình thực hiện, cán bộ đoàn phải tâm huyết, không ngại khó khăn, vất vả, nắm vững thuận lợi, khó khăn, tình hình chấp hành pháp luật, kỷ luật của đoàn viên, thanh niên để chủ động tham mưu, đề xuất cách làm hay, mô hình sáng tạo, hiệu quả để nhân rộng trong toàn đơn vị. Tổ chức đoàn cần phối hợp chặt chẽ với các lực lượng khác đẩy mạnh giáo dục, định hướng, quản lý, kịp thời giải quyết những vấn đề tư tưởng nảy sinh, phòng ngừa vi phạm, tạo chuyển biến mạnh mẽ về ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật của thanh niên theo mục tiêu “Sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật”.

Ba là, thường xuyên xác định nội dung, hình thức, phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với đoàn viên, thanh niên. Các vấn đề liên quan đến pháp luật, kỷ luật thường có nội dung khô cứng, khó diễn đạt, khó học, khó nhớ,... trong khi đoàn viên, thanh niên lại không hứng thú tiếp nhận những vấn đề mang tính “kinh viện” (nhất là đối tượng hạ sĩ quan, chiến sĩ). Do vậy, để nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên, đòi hỏi phải lựa chọn, “biên tập” nội dung ngắn, gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện; vận dụng linh hoạt, đa dạng các hình thức, gắn với hoạt động của đoàn để thu hút đoàn viên, thanh niên tham gia. Hiện nay, cần tập trung quán triệt để đoàn viên, thanh niên nắm vững và thực hiện đúng quy định của pháp luật, nhất là Luật An ninh mạng; quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện; quy định về sử dụng internet, mạng xã hội, giúp đoàn viên, thanh niên nêu cao cảnh giác, có ý thức phòng gian, bảo mật, không chia sẻ vị trí, chụp ảnh, đăng các thông tin, hoạt động của Quân đội, đơn vị lên mạng xã hội. Giáo dục để đoàn viên, thanh niên nhận rõ âm mưu, thủ đoạn lôi kéo, kích động của các thế lực thù địch; không bị ảnh hưởng và chia sẻ, lan truyền những trào lưu xấu trên mạng. Bên cạnh đó, nội dung thông báo về tình hình chấp hành pháp luật, kỷ luật trong toàn quân; nhất là những vụ việc liên quan đến Luật Nghĩa vụ quân sự, tín dụng đen, sử dụng ma túy,... cũng cần được quán triệt tới mọi đoàn viên, thanh niên để kịp thời cảnh báo, rút kinh nghiệm, tránh mắc phải lỗi tương tự.

Tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại, lồng ghép các hình thức giáo dục sinh động của tổ chức đoàn để tạo ra nhiều kênh thông tin, tác động trực tiếp vào nhận thức của đoàn viên, thanh niên. Tập trung tổ chức tốt Ngày hội “Thanh niên Quân đội với pháp luật, kỷ luật và văn hóa giao thông”; sinh hoạt chính trị chuyên đề “Thanh niên Quân đội nói không với vi phạm pháp luật, kỷ luật”. Đồng thời, tổ chức các đợt thi đua đột kích khắc phục khâu yếu, mặt yếu về kỷ luật; phát huy vai trò các tổ, đội thanh niên xung kích trong rèn luyện kỷ luật, chấp hành điều lệnh; ngăn ngừa, kiên quyết đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật, kỷ luật; tiếp tục nhân rộng mô hình “Chi đoàn không có thanh niên đào, bỏ ngũ”, “Tổ chức đoàn không có đoàn viên vi phạm pháp luật, kỷ luật”, v.v.

Bốn là, gắn kết chặt chẽ giữa giáo dục pháp luật với quản lý, rèn luyện, chấp hành kỷ luật của đoàn viên, thanh niên. Đây là biện pháp quan trọng để các quy định của pháp luật, kỷ luật được đoàn viên, thanh niên thực thi trong thực tiễn. Theo đó, các cơ quan, đơn vị, tổ chức đoàn cần duy trì nghiêm chế độ, nền nếp chính quy, sinh hoạt, học tập, quản lý chặt chẽ đoàn viên, thanh niên trong giờ nghỉ, ngày nghỉ; chú trọng quản lý các mối quan hệ, diễn biến tư tưởng, tình cảm, thái độ hành vi ứng xử,... của đoàn viên, thanh niên. Từ đó, kịp thời nắm, ngăn chặn, sớm giải quyết các tình huống có thể nảy sinh về chấp hành pháp luật, kỷ luật, không để bị động, bất ngờ. Hiện nay, cần chú ý phát hiện sớm các biểu hiện vi phạm liên quan đến tín dụng đen; lưu trữ, phát tán các ấn phẩm xấu độc; những hành vi lừa đảo, cá độ, chơi lô đề thông qua các phương tiện công nghệ thông tin để có biện pháp xử lý kịp thời.

Đi liền với đó, xây dựng môi trường thuận lợi để thanh niên có động cơ học tập, tu dưỡng, rèn luyện đúng đắn; quan tâm đời sống vật chất, tinh thần, giải quyết nguyện vọng chính đáng của đoàn viên, thanh niên; kiên quyết xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm pháp luật, kỷ luật, không bao che, giấu giếm, nể nang, né tránh. Đẩy mạnh các phong trào thi đua, các cuộc vận động, nhất là Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và phong trào “Thanh niên Quân đội rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, quyết thắng”, tạo không khí thi đua “Tự giác, tự quản, tự rèn”; phát huy tinh thần tự phê bình và phê bình trong tập thể để mỗi đoàn viên, thanh niên tích cực, chủ động, nghiêm túc, kiên trì, bền bỉ trong rèn luyện kỷ luật.

Phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên Quân đội là nhiệm vụ trọng tâm của công tác đoàn và phong trào thanh niên toàn quân; trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị. Nhận thức đầy đủ, quyết tâm cao và thực hiện đồng bộ các biện pháp trên là cơ sở để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, góp phần để thanh niên Quân đội luôn xung kích đi đầu, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

Trung tá TRẦN VIẾT NĂNG, Trưởng ban Thanh niên Quân đội

__________

1 - Báo cáo của Tổng cục Chính trị tại Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ IX (2017 - 2022).